บทที่ 2 ลักษณะของนก

นกเป็นสัตว์ที่เราคุ้นเคยกันดี เสน่ห์อันชวนหลงใหลจากขนแสนสวย เสียงไพเราะ และปีกที่โบกบินอย่างอิสระ ทำให้นกเป็นเพื่อนที่น่ารัก และผูกพันกับมนุษย์มายาวนาน เราเปรียบนกเสมือนตัวแทนชีวิตเสรี เป็นสัญลักษณ์ของเสรีภาพ นกที่ปรากฏตัวในธรรมชาติ ช่วยเติมสีสัน และประดับโลกให้งดงาม ที่สำคัญคือ นกเป็นส่วนหนึ่งของระบบนิเวศ ที่เอื้อประโยชน์ต่อมนุษย์ และธรรมชาติอย่างมหาศาล

ลักษณะทั่วไปของนก
      นกเป็นสัตว์เลือดอุ่นที่มีกระดูกสันหลัง มีตั้งแต่ขนาดเล็กเท่าแมลง ไปจนถึงสูงใหญ่หลายเมตร อีกทั้งยังมีพฤติกรรมแตกต่างกัน แต่ไม่ว่านกจะมีรูปร่าง และพฤติกรรมต่างกันเพียงใด ทุกชนิดก็มีโครงสร้างร่างกายเหมือนกัน

การจำแนกชนิดของนก

      การจำแนกชนิดเป็นสิ่งสำคัญมากสำหรับการดูนก เพราะจะทำให้นักดูนกทราบว่านกที่เห็นเป็นนกชนิดใด มีพฤติกรรมอย่างไร การดูนกคงไม่สนุกแน่ หากไม่สามารถจำแนกชนิดนกที่พบได้ การจำแนกชนิดนกให้ถูกต้องแม่นยำต้องอาศัยประสบการณ์ ซึ่งเกิดจากความพยายามสังเกตลักษณะของนกแต่ละชนิด หมั่นเปิดศึกษาคู่มือ และจดบันทึกรายละเอียด จนกระทั่งสามารถจดจำและจำแนกนกแต่ละชนิด ได้ด้วยตนเองในที่สุด
      การจำแนกตามลักษณะของขนาด และรูปร่าง
           สังเกตนกที่พบว่ามีขนาดเท่าใด โดยเปรียบเทียบกับนกที่รู้จักดีอยู่ก่อนแล้ว เพื่อประมาณขนาดของนกที่พบอย่างคร่าวๆ เช่น นกกระจอกบ้าน
            การจำแนกตามลักษณะของปาก
           ลักษณะปากสามารถบอกประเภทหรือวงศ์ของนกได้ เช่น นกกินปลาจะมีปากแหลมยาวตรง นกกินเมล็ดพืชมีปากสั้นแข็งแรง เหยี่ยวมีปากงุ้มแหลมไว้ฉีกเหยื่อ ขนาดและสีของปากยังใช้จำแนกชนิดได้ด้วย

			ปากนกกระทุง : มีปากใหญ่ยาวมากสำหรับกินปลา และยังมีถุงใต้คอสำหรับเก็บปลาไว้ด้วย
			ปากนกเป็ด : กินปลา ปู หอย สาหร่าย และวัชพืชในน้ำ ปากจึงแบนและริมขอบๆปากมักจะมีซี่เล็กๆ คล้ายตะแกรงกรองอาหารออกจากน้ำด้วย
			ปากนกกระสา : นกกระยาง มักจะยาวแหลมเพื่อใช้คุ้ยจับปลาในน้ำ ในโคลน
			ปากนกปากห่าง : ซึ่งกินหอยโข่งเป็นอาหาร เป็นโพรงตรงกลางปาก เพื่อจับหอยได้ถนัด
			ปากเหยี่ยว : มักจะแหลม คม งองุ้ม เพื่อใช้ในการฉีกเนื้อสัตว์
			ปากนกแก้ว : งองุ้มใหญ่ สำหรับฉีกผลไม้ เปลือกไม้
			ปากนกอีก๋อย นกกุลา : มักจะยาว โค้ง เพื่อใช้ในการคุ้ยเขี่ยหาไส้เดือนหรือหนอน ตามชายทะเล ตามโคลนเลน